کد مطلب:388 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:269
احکام وقف
2676 اگر كسی چیزی را وقف كند، از ملك او خارج می شود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند و كسی هم از آن ملك ارث نمی برد، ولی در بعضی از موارد كه در مساله و گفته شد، فروختن آن اشكال ندارد.
2677 لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلكه اگر مثلا بگوید خانه خود را وقف كردم، وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست، حتی در وقف خاص.
2678 اگر ملكی را برای وقف معین كند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود یا بمیرد، وقف درست نیست.
2679 كسی كه مالی را وقف می كند باید برای همیشه وقف كند پس اگر مثلا بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد نباشد و یا بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد تا پنج سال وقف نباشد و بعد دوباره وقف باشد باطل است، وبه احتیاط واجب باید وقف از موقع خواندن صیغه باشد، پس اگر مثلا بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشكال دارد.
2680 وقف در صورتی صحیح است كه مال وقف را به تصرف كسی كه برای او وقف شده یا وكیل، یا ولی او بدهند ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف كند و به قصد این كه آن چیز ملك آنان شود از طرف آنان نگهداری نماید، وقف صحیح است.
2681 اگر مسجدی را وقف كنند بعد از آن كه واقف به قصد واگذار كردن، اجازه دهد كه در آن مسجد نماز بخوانند همین كه یك نفر در آن مسجد نماز خواند وقف درست می شود.
2682 وقف كننده باید مكلف و عاقل و با قصد و اختیار باشد و شرعا بتواند در مال خود تصرف كند. بنابر این سفیهی كه در حال بالغ بودن سفیه بوده یا حاكم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری كرده، چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید، اگر چیزی را وقف كند صحیح نیست.
2683 اگر مالی را برای كسانی كه به دنیا نیامده اند وقف كند، درست نیست، ولی وقف برای اشخاصی كه بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها كه به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریك می شوند.
2684 اگر چیزی را بر خودش وقف كند مثل آن كه دكانی را وقف كند كه عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مقبره اش نمایند صحیح نیست، ولی اگر مثلا مالی را بر فقرا وقف كند و خودش فقیر شود می تواند از منافع وقف استفاده نماید.
2685 اگر برای چیزی كه وقف كرده متولی معین كند، باید مطابق قرار داد او رفتار نمایند و اگر معین نكند، چنانچه بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كرده باشد، راجع به چیزهایی كه مربوط به مصلحت وقف است كه در نفع بردن طبقات بعد نیز دخالت دارد اختیار با حاكم شرع است، و راجع به چیزهایی كه مربوط به نفع بردن طبقه موجود است اگر آنها بالغ باشند اختیار با خود آنان است و اگر بالغ نباشند اختیار با ولی ایشان است، و برای استفاده از وقف اجازه حاكم شرع لازم نیست.
2686 اگر ملكی را مثلا بر فقرا یا سادات وقف كند، یا وقف كند كه منافع آن به مصرف خیرات برسد در صورتی كه برای آن ملك متولی معین نكرده باشد، اختیار آن با حاكم شرع است.
2687 اگر ملكی را بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كند كه هر طبقه ای بعداز طبقه دیگر از آن استفاده كنند چنانچه متولی ملك آن را اجاره دهد و بمیرد در صورتی كه مراعات مصلحت وقف یا مصلحت طبقه بعد را كرده باشد، اجاره باطل نمی شود. ولی اگر متولی نداشته باشد، و یك طبقه از كسانی كه ملك بر آنها وقف شده آن را اجاره دهند و در بین مدت اجاره بمیرند، در صورتی كه طبقه بعد اجازه نكنند اجاره باطل می شود و در صورتی كه مستاجر مال الاجاره تمام مدت را داده باشد مال الاجاره از زمان مردنشان تا آخر مدت اجاره را از مال آنان می گیرد.
2688 اگر ملك وقف خراب شود، از وقف بودن بیرون نمی رود.
2689 ملكی كه مقداری از آن وقف است و مقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد، حاكم شرع یا متولی وقف می تواند با نظر خبره سهم وقف را جدا كند.
2690 اگر متولی وقف خیانت كند و عایدات آن را به مصرفی كه معین شده نرساند، چنانچه برای عموم وقف نشده باشد، در صورت امكان حاكم شرع باید به جای او متولی امینی معین نماید.
2691 فرشی را كه برای حسینیه وقف كرده اند نمی شود برای نماز به مسجد ببرنداگرچه آن مسجد نزدیك حسینیه باشد.
2692 اگر ملكی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود كه تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا كند در صورتی كه غیر از تعمیر احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف و نگهداری آن لغو و بیهوده باشد، می توانند عایدات آن ملك را به مصرف مسجدی كه احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
2693 اگر ملكی را وقف كند كه عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به كسی كه در آن مسجد اذان می گوید بدهند، در صورتی كه بدانند كه برای هر یك چه مقدار معین كرده، باید همان طور مصرف كنند، و اگر یقین نداشته باشند، باید اول مسجد را تعمیر كنند و اگر چیزی زیاد آمد بین امام جماعت و كسی كه اذان میگوید به طور مساوی قسمت نمایند و بهتر آن است كه این دو نفر در تقسیم با یكدیگر صلح كنند.
2677 لازم نیست صیغه وقف را به عربی بخوانند بلكه اگر مثلا بگوید خانه خود را وقف كردم، وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست، حتی در وقف خاص.
2678 اگر ملكی را برای وقف معین كند و پیش از خواندن صیغه وقف پشیمان شود یا بمیرد، وقف درست نیست.
2679 كسی كه مالی را وقف می كند باید برای همیشه وقف كند پس اگر مثلا بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد نباشد و یا بگوید این مال تا ده سال وقف باشد و بعد تا پنج سال وقف نباشد و بعد دوباره وقف باشد باطل است، وبه احتیاط واجب باید وقف از موقع خواندن صیغه باشد، پس اگر مثلا بگوید این مال بعد از مردن من وقف باشد، چون از موقع خواندن صیغه تا مردنش وقف نبوده اشكال دارد.
2680 وقف در صورتی صحیح است كه مال وقف را به تصرف كسی كه برای او وقف شده یا وكیل، یا ولی او بدهند ولی اگر چیزی را بر اولاد صغیر خود وقف كند و به قصد این كه آن چیز ملك آنان شود از طرف آنان نگهداری نماید، وقف صحیح است.
2681 اگر مسجدی را وقف كنند بعد از آن كه واقف به قصد واگذار كردن، اجازه دهد كه در آن مسجد نماز بخوانند همین كه یك نفر در آن مسجد نماز خواند وقف درست می شود.
2682 وقف كننده باید مكلف و عاقل و با قصد و اختیار باشد و شرعا بتواند در مال خود تصرف كند. بنابر این سفیهی كه در حال بالغ بودن سفیه بوده یا حاكم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری كرده، چون حق ندارد در مال خود تصرف نماید، اگر چیزی را وقف كند صحیح نیست.
2683 اگر مالی را برای كسانی كه به دنیا نیامده اند وقف كند، درست نیست، ولی وقف برای اشخاصی كه بعضی از آنها به دنیا آمده اند صحیح و آنها كه به دنیا نیامده اند بعد از آمدن به دنیا با دیگران شریك می شوند.
2684 اگر چیزی را بر خودش وقف كند مثل آن كه دكانی را وقف كند كه عایدی آن را بعد از مرگ او خرج مقبره اش نمایند صحیح نیست، ولی اگر مثلا مالی را بر فقرا وقف كند و خودش فقیر شود می تواند از منافع وقف استفاده نماید.
2685 اگر برای چیزی كه وقف كرده متولی معین كند، باید مطابق قرار داد او رفتار نمایند و اگر معین نكند، چنانچه بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كرده باشد، راجع به چیزهایی كه مربوط به مصلحت وقف است كه در نفع بردن طبقات بعد نیز دخالت دارد اختیار با حاكم شرع است، و راجع به چیزهایی كه مربوط به نفع بردن طبقه موجود است اگر آنها بالغ باشند اختیار با خود آنان است و اگر بالغ نباشند اختیار با ولی ایشان است، و برای استفاده از وقف اجازه حاكم شرع لازم نیست.
2686 اگر ملكی را مثلا بر فقرا یا سادات وقف كند، یا وقف كند كه منافع آن به مصرف خیرات برسد در صورتی كه برای آن ملك متولی معین نكرده باشد، اختیار آن با حاكم شرع است.
2687 اگر ملكی را بر افراد مخصوصی مثلا بر اولاد خود وقف كند كه هر طبقه ای بعداز طبقه دیگر از آن استفاده كنند چنانچه متولی ملك آن را اجاره دهد و بمیرد در صورتی كه مراعات مصلحت وقف یا مصلحت طبقه بعد را كرده باشد، اجاره باطل نمی شود. ولی اگر متولی نداشته باشد، و یك طبقه از كسانی كه ملك بر آنها وقف شده آن را اجاره دهند و در بین مدت اجاره بمیرند، در صورتی كه طبقه بعد اجازه نكنند اجاره باطل می شود و در صورتی كه مستاجر مال الاجاره تمام مدت را داده باشد مال الاجاره از زمان مردنشان تا آخر مدت اجاره را از مال آنان می گیرد.
2688 اگر ملك وقف خراب شود، از وقف بودن بیرون نمی رود.
2689 ملكی كه مقداری از آن وقف است و مقداری از آن وقف نیست اگر تقسیم نشده باشد، حاكم شرع یا متولی وقف می تواند با نظر خبره سهم وقف را جدا كند.
2690 اگر متولی وقف خیانت كند و عایدات آن را به مصرفی كه معین شده نرساند، چنانچه برای عموم وقف نشده باشد، در صورت امكان حاكم شرع باید به جای او متولی امینی معین نماید.
2691 فرشی را كه برای حسینیه وقف كرده اند نمی شود برای نماز به مسجد ببرنداگرچه آن مسجد نزدیك حسینیه باشد.
2692 اگر ملكی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود كه تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا كند در صورتی كه غیر از تعمیر احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف و نگهداری آن لغو و بیهوده باشد، می توانند عایدات آن ملك را به مصرف مسجدی كه احتیاج به تعمیر دارد برسانند.
2693 اگر ملكی را وقف كند كه عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به كسی كه در آن مسجد اذان می گوید بدهند، در صورتی كه بدانند كه برای هر یك چه مقدار معین كرده، باید همان طور مصرف كنند، و اگر یقین نداشته باشند، باید اول مسجد را تعمیر كنند و اگر چیزی زیاد آمد بین امام جماعت و كسی كه اذان میگوید به طور مساوی قسمت نمایند و بهتر آن است كه این دو نفر در تقسیم با یكدیگر صلح كنند.